گلیم و گلیم بافی
گلیم بافی یکی از هنر های دیرین ایران زمین است . بسیاری از ایرانیان طرفدار این هنر و زیبایی های آن هستند . همچنین این هنر توانسته است نظر بسیاری از توریست ها را به خود جلب کند .
علت علاقه مردم به گلیم تنوع رنگ طرح و جنس آن است ، که در طی حدود 8000 سال به این شکل در آمده است . گلیم دارای نقش هایی برگرفته از فرهنگ هر منطقه و خلاقیت افرادی است که گلیم بافی می کنند . برای گلیم بافی از الیاف حیوانات و نباتات استفاده می شود . گلیم بافان گلیم را بر روی دار های عمودی و افقی می بافند .
به دلیل این که گلیم با الیاف حیوانات و نباتات بافته می شود و به این دلیل که این مواد فساد پذیر هستند ، تعدادتعداد نمونه هایی که ازگلیم های دوران باستان موجود است بسیار کم است .
مبداء و منشاء گلیم بافی در ایران باستان زنجان است ، به همین دلیل امروزه گلیم بافی از بهترین صنایع دستی استان زنجان به شمار می رود .
از نمونه های معروف گلیم می توان موارد زیر را نام برد
1 . گلیم ایل شاهسون
معروف ترین دستبافته ی ایل شاهسون گلیم ظریفی به نام سوماک است . در این گلیم از شکل های هندسی شکسته با رنگ های ملایم استفاده می شود و تقریبا نمی توان دو گلیم از این نوع را یافت که رنگ و شکل یکسانی داشته باشد .
2 . گلیم هریس
هریس یکی از مهمترین مراکز گلیم بافی در ایران است . در حاشیه ی این گلیم برای جلوگیری از بید زدگی از پشم بز استفاده می شود .
3 . گلیم لری
گلیم های قوم لر از مرغوب ترین گلیم هاست . این نوع گلیم ها بیشتر به کمک رنگ های سفید ، سبز ، آبی و سیاه بافته می شوند .
4 . بلوچ
گلیم بلوچ از بافت های راه راه شکل گرفته و در هر ردیف آن می توان طرح ها و رنگ های متفاوتی را دید.
5 . گلیم خمسه
خمسه نشان دهنده ی یکپارچگی پنج ایل شیراز است . در میان این پنج ایل ، دو ایل عرب ، دو ایل ترک و دو ایل فارس هستند .
6 . سنه
سنه نام قدیمی سنندج است ، گلیم های سنه ظرافت بسیار بالایی دارند .طرح اثر این گلیم ها طرح هراتی آمیخته را طرح بوته ای و خط های مورب است .
7 . قشقایی
به دلیل این که گلیم بافی این گلیم ها در زمان اطراق یا در زمان کوچ انجام می شود ، این گلیم ها طرح و رنگ جذاب و زیبایی دارند . نقوش هندسی همانند هشت ضلعی ، تصاویر بز ، آهو و طاووس بخش اصلی طرح های این گلیم را تشکیل می دهند .
8 . زرند
این گلیم درساوه و زرند بافته می شود و دارای بافت های چاکدار کوچک است .
9 . گلیم ترکمن
از مهمترین ویژگی های این گلیم می توان به محکم و سبک بودن آن اشاره کرد . ترکمن ها در گلیم بافی طرح های خود را بر اساس نقش طبقه بندی می کنند و آن ها را به شکل هشت وجهی و شش وجهی نقش می دهند .
10 . افشار
گلیم بفی در این گلیم به این صورت است که در آن از نقش های گل ستاره ای استفاده می شود . طرح های مخصوص این گلیم معمولا با تعداد زیادی ستاره بر روی زمینه ای با رنگ تیره است .
11 . گلیم مدرن
به گلیم هایی که اکثرا دارای خطوطی راه راه هستند گلیم مدرن گفته می شود این گلیم ها در طرح ها و رنگ های گوناگون تولید می شوند و روز به روز بیشتر مورد توجه مردم عادی و توریست ها قرار می گیرند .
گلیم مدرن یکی از پر فروش ترین دستبافته های دکوراسیون مدرن است .
شیوه های گلیم بافی در ایران
شیوه ی پود گذاری
در این شیوه تنها از چله (تار) و پود برای بافت گلیم استفاده می کنند .گلیم بافی در این شیوه به این صورت است که پود های رنگارنگ را از زیر و روی رشته های تار عبور می دهند و با تغییر رنگ های پود نقش های گلیم را نمایان می کنند . به همین دلیل هر دو روی این گلیم صاف و همرنگ است .
شیوه ی پود پیچی
در این شیوه علاوه بر تار و پود معمولی ، از پودی نازک در بافت استفاده می شود و در واقع پود به حالت پیچش از میان نخ های تار عبور می کند . این شیوه ی گلیم بافی که بسیاری از صاحب نظران آن را حد واسط بین گلیم فرش می دانند در واقع آخرین منزلگاه گلیم بافی و آ غاز فرش بافی است .